Program podstawowej nauki pływania realizowany w ramach lekcji wychowania fizycznego w klasach III
(Opracowany dla potrzeb Szkoły Podstawowej z oddziałami integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach, realizowany w czasie 1 godz.tygodniowo, w okresie półrocznym)
Opracowanie: Beata Schwartz-Oleszczuk
nauczyciel WF
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach
Wstęp
Rekreacja nad wodą to jedna z ulubionych przez ludzi form wypoczynku. Szukanie więc czystych wód i powietrza, oprócz walorów estetycznych, daje nam poczucie pełnego odpoczynku. Korzystanie z akwenów i pływalni łączy się jednak z niebezpieczeństwem utraty zdrowia lub życia na skutek utonięcia, którego okoliczności choć wielorakie, sprowadzają się przede wszystkim do braku umiejętności pływania i właściwego zachowania się nad wodą. W tym zakresie nauczyciele i wychowawcy mają najwięcej do zrobienia. W ich rękach spoczywa najskuteczniejsza broń przeciw groźnemu żywiołowi – gdy nieuważnie go traktujemy. Powinni oni wyrabiać u dzieci przeświadczenie, że wody nie należy się bać, ale i także nie można jej lekceważyć.
W systemie wychowania fizycznego pływanie pełni ważną rolę. Wzmacnia ono zdrowie i hartuje organizm.
Ruch w wodzie, w połączeniu z działaniem powietrza i słońca, wywiera dodatni wpływ na młody organizm dziecka. Woda oczyszcza powierzchnię skóry oraz wzmacnia? System nerwowy. Korzystnie wpływa na pracę układu krwionośnego, przemianę materii, rozwój mięśni i wyrobienie prawidłowej postawy ciała.
Pierwszy etap nauki pływania jest dla dziecka najważniejszy. Pozwala mu polubić środowisko wodne, co nie jest bez znaczenia w dalszych etapach nauki i pozostawia dziecko z pozytywnym nastawieniem do tej formy rekreacji ruchowej do końca życia.
Cele edukacyjne, zadania i osiągnięcia
- Wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów.
- Stworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu(hartowanie organizmu) i bezpieczeństwu nad wodą.
- Rozbudzanie zainteresowań dziecka w dziedzinie pływania.
- Rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej oraz tężyzny fizycznej.
- Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.
- Zorganizowanie czasu wolnego z pożytkiem dla uczniów i rodziców.
- Wprowadzenie ćwiczeń w wodzie korygujących postawy ciała.
- Rozwijanie takich cech motorycznych jak wytrzymałość, szybkość, siła, koordynacja ruchowa.
- Wyrabianie cech wolicjonalnych, tj. odwaga, zdecydowanie, wytrzymałość, systematyczność, siła woli.
- Troska o zdrowie i odpowiedzialność za bezpieczne przebywanie nad wodą.
- Ćwiczenia wzmacniające gorset mięśniowy i kształtujące prawidłową budowę ciała.
Treści kształcenia i wychowania
- Kształtowanie psychomotoryczności poprzez zabawy i gry w wodzie.
- Preferowanie takich zabaw, które oswajają ze środowiskiem wodnym, jak: „wesołe foki”, „rekin”, „krokodyle”, „poławiacze pereł”, zabawy w brodziku itp.
- Zapoznanie z właściwościami fizycznymi wody i działaniem siły wyporu.
- Prowadzenie ćwiczeń pozwalających posiąść umiejętności utrzymywania się na wodzie.
- Nabycia umiejętności wdechu i wydechu w wodzie.
- Wykonywanie i doskonalenie poślizgów na brzuchu i plecach.
- Zapoznanie ze sposobami pływania.
- Przygotowanie do nauczania wybranym stylem pływackim (kraul A i B).
- Nauczanie skoku kucznego.
- Nauczanie skoków na głowę z klęku jednonóż, siadu i półprzysiadu.
- Zapoznanie uczniów z zasadami higieny osobistej.
- Zapoznanie uczniów z zasadami organizacji, higieny i bezpieczeństwa zajęć w wodzie (regulamin pływalni).
- Ćwiczenia wzmacniające gorset mięśniowy i kształtujące prawidłową budowę ciała.
Szczegółowe cele i umiejętności nauczania
- Zapoznanie z zasadami organizacji, bezpieczeństwa i higieny zajęć w wodzie.
- Oswojenie ze środowiskiem wodnym.
- Utrzymanie się na wodzie w pozycji ciała - na piersiach i na grzbiecie.
- Nabycie umiejętności wydechów do wody, wykonywanych w rytmie.
- Przygotowanie do nauczania technik pływackich (kraul A i B).
- Przepływanie określonego dystansu tzw. strzałką.
- Umiejętność przepłynięcia określonego dystansu po skoku do wody.
- Zaznajamianie z zasadami hartowania organizmu i higieny.
Zasady nauczania pływania
- Nie szkodzić – mając na uwadze dobro i zdrowie uczniów tak dobierać ćwiczenia, środki i formy, aby dostosować je do poziomu fizycznego dziecka.
- Od prostego do złożonego – czyli przechodzić od ćwiczeń bardzo prostych, mało skomplikowanych ruchowo do bardziej złożonych.
- Od znanego do nieznanego – jedno ćwiczenie powinno wypływać z drugiego, nie należy zniechęcać dzieci zbyt dużą ilością nowych ćwiczeń.
- Systematyczności i trwałości – potrzeba wielu powtórzeń aby dany element przekształcić w nawyk ruchowy; powtarzanie należy uatrakcyjnić grami, wyścigami lub zabawami.
- Od ogółu do szczegółu – należy zwracać uwagę na rzeczy najważniejsze, a potem można przejść do szczegółów.
- Lepiej zapobiegać niż leczyć – szczególnie dbać o bezpieczeństwo na zajęciach z uwagi na specyfikę środowiska.
- Poglądowości – należy dokładnie objaśnić oraz wzorcowo zaprezentować dany element.
Metody nauczania pływania
Podstawowe
- Syntetyczna.
- Analityczna.
- Złożona (mieszana).
oraz
- metoda zabawowa – klasyczna,
- naśladowcza,
- ekspresji twórczej,
- problemowa,
- zadaniowa,
- bezpośredniej celowości ruchu.
W nauczaniu pływania ważne są także: zadania ruchowe, zabawy ruchowe, ćwiczenia ruchowe, elementy współzawodnictwa, wzorcowe pokazy i objaśnienia.
Obowiązki nauczyciela pływania
- Przygotowanie się do każdej lekcji.
- Realizowanie założeń i celów lekcji.
- Przygotowanie przed lekcją odpowiedniej ilości sprzętu i przyborów.
- Kontrola miejsca ćwiczeń, sprawdzanie stanu technicznego przyborów.
- Zapoznanie uczniów z regulaminem pływalni.
- Stałe przebywanie w miejscu ćwiczeń.
- Natychmiastowe reagowanie na niesubordynację uczniów, na wzywanie pomocy.
- Szczególna ostrożność przy skokach do wody.
- Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy.
- Przypominanie o higienie osobistej na każdej lekcji.
- Sprawdzanie stanu liczebnego uczestników zajęć na początku i na końcu lekcji.
- Kontrola pływalni po zakończeniu zajęć.
Podstawowe zasady higieny obowiązujące podczas korzystania a pływalni o których należy przypominać na każdych zajęciach
- Posiadanie:
- środków myjących (mydło, szampon),
- dużego ręcznika lub płaszcza kąpielowego,
- obuwia ochronnego (klapki),
- kostiumu kąpielowego,
- czepka kąpielowego
- okularów pływackich.
- Dokładne mycie całego ciała przed wejściem do basenu, po opuszczeniu pływalni.
- Nawilżanie i natłuszczanie ciała (stosowanie kremów, balsamów).
Szczegółowy program nauczania pływania
Zadania główne | Ćwiczenia pomocnicze | Zabawy | Testy sprawdzające |
1. Ćwiczenia oswajające z wodą. Różne formy wejścia do wody i wyjścia z wody. |
|
„Berek” „Atak” |
Test określający stopień rozpływania. Umiejętność poruszania się w środowisku wodnym. |
2. Ćwiczenia oswajające z wodą. Zanurzanie się w wodzie. |
|
„Berek kucany” „Ryby w sieci” „Mycie się” „Rozpylacz” |
|
3. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. |
|
„Raz ,dwa, trzy ...” „Meduza” |
Pompa powietrzna - kilka razy zanurzyć się w wodzie i wykonać pełny wydech pod wodą .Całe ciało znajduje się pod wodą w momencie wydechu. |
4. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. |
|
„Gotująca się woda” „Korek” „Fale” „Rozpylacz” |
Samolot - leżenie na piersiach z rękami w bok i nogami wyprostowanymi, pozostać jak najdłużej w tej pozycji z twarzą zanurzoną pod wodą. Strzałka - w leżeniu na piersiach wykonać jak najdłuższy poślizg. |
5. Pływanie statyczne i poślizgi. |
|
„Samolot” „Pływaki” „Nad morzem” „Ćwiczenia w dwójkach” |
Skok na nogi z brzegu pływalni, aż do całkowitego zanurzenia ciała. |
6. Pływanie statyczne i poślizgi. |
|
„Nad morzem” „Pływaki” „Wrzucenie kłody” |
Poślizg na plecach możliwie jak najdalej. |
7. Na przemian - stronne ruchy NN w leżeniu na piersiach. |
|
„Flisacy” „Pływaki” „W dal” „Na bombę” |
Skok jak najdalej do wody, głębokość do 1,2 metra. |
8. Naprzemianstronne ruchy NN w leżeniu na piersiach. |
praca NN do kraula przy ścianie i ze współćwiczącym, praca NN do kraula z deską, zanurzanie głowy podczas pływania z deską, przewroty w przód, |
„Badacze dna” „Tunel” „Transport drewna” |
Wykonanie przewrotu w przód. |
9. Naprzemianstronne ruchy NN w leżeniu na grzbiecie. |
|
„Motorówki” „Śruba” „Łowcy pereł” |
Przepłynięcie określonego dystansu strzałką (praca NN do kraula). |
10. Naprzemianstronne ruchy NN w leżeniu na grzbiecie. |
|
„Wystrzeliwanie” „Torpedy” „Skaczące delfinki” „Trafić do celu” |
Skok kuczny do 1,2 metra. |
11. Naprzemianstronne ruchy NN w leżeniu na piersiach. |
|
„Raz ,dwa , trzy ...” „Klaskanie” „Nurek” |
Przepłynięcie 6 metrów kraulem na piersiach z deską z zastosowaniem rytmicznych oddechów. |
12. Elementarne ruchy RR w pływaniu na piersiach. |
|
„Korkociąg” „Śruba”” „Skoki do dziupli” „Pływanie pieskiem” |
Trzymając się brzegu pływalni:
|
13. Elementarne ruchy RR w pływaniu na grzbiecie. |
|
„Kto szybciej” „Przeciąganie” |
Przepłynięcie 6 metrów w leżeniu na grzbiecie z pracą NN do kraula, praca RR dowolna. |
14. Elementarne ruchy RR w pływaniu na grzbiecie i piersiach. |
|
„Wiatraki” |
Przepłynięcie 6 metrów z deską lub bez kraulem na piersiach. |
15. Elementarne ruchy RR w pływaniu na grzbiecie i piersiach. |
|
„Wyścigi rzędów” „Dogoń piłkę” |
Zanurkowanie i wyłowienie zatopionego przedmiotu. |
16. Elementarne ruchy RR w pływaniu na grzbiecie i piersiach. |
|
„Wyścigi” | |
17. Nauczanie koordynacji ruchów NN i RR w kraulu na piersiach i grzbiecie. |
|
„Sztafety” „Wyścigi w parach” |
Skok do wody na głowę z przejściem do przepłynięcia 6 metrów kraulem na piersiach. |
18. Nauczanie koordynacji ruchów NN i RR w kraulu na grzbiecie i piersiach. |
|
„Piłka nożna” „Krążek hokejowy” „Tor przeszkód” |
Przepłynięcie odległości 6 metrów na bezdechu kraulem A. |
20. Nauczanie koordynacji ruchów NN i RR oraz oddychania na grzbiecie. |
|
„Gimnastyka na wesoło” „Piłka siatkowa” |
Próba przepłynięcia kraulem B wyznaczonej odległości. |
21. Nauczanie koordynacji ruchów NN i RR. |
|
„Wyścigi” „Piłka nożna” „Mini –zawody” |
|
22. Nauczanie koordynacji ruchów NN i RR. |
|
Przepłynięcie 12 metrów kraulem A z przejściem do kraula B. |
Przykładowy tok lekcji pływania
Część wstępna
- Zbiórka ,kontrola obecności i stroju ,motywowanie do ćwiczeń
- Ćwiczenia orientacyjno- porządkowe
- Rozgrzewka na lądzie .
Część główna
- Ćwiczenia ukierunkowane na lądzie lub w wodzie
- Zabawy lub gry w wodzie
- Rozpływanie
- Ćwiczenia ukierunkowane lub specjalistyczne
- Ćwiczenia techniki pływania
- Ćwiczenia kształtujące motorykę
Część końcowa
- Zabawy odprężające w wodzie
- Pływanie dowolne (rozluźniające)
- Zbiórka, omówienie lekcji, zabiegi higieniczne
Konspekt lekcji z wychowania fizycznego, w wodzie, dla dzieci klasy 3
Klasa: 3
Liczba ćwiczących: 14
Czas: 45 min.
Miejsce ćwiczeń: kryta pływalnia
Temat lekcji: Ćwiczenia i zabawy w wodzie – doskonalenie adaptacji w środowisku wodnym.
Cele wiodące, w zakresie:
I. Umiejętności, uczeń potrafi:
- skorygować postawę ciała w różnych sytuacjach życia codziennego,
- prawidłowo i bezpiecznie wykonywać ćwiczenia w wodzie,
- dokonać samooceny poprawności wykonywania zadań,
- współdziałać ze współćwiczącym,
- skoordynować ruchy rąk i nóg podczas ćwiczeń w wodzie.
II. Motoryczności (psychomotoryki), uczeń:
- wzmocni siłę mięśni rąk i nóg poprzez ćwiczenia w wodzie,
- zwiększy wytrzymałość i wydolność organizmu poprzez zróżnicowaniećwiczenia,
- rozwinie zwinność poprzez szybkie zmiany pozycji oraz kierunku poruszania się,
- wzmocni mięśnie posturalne poprzez ćwiczenia w środowisku wodnym,
- poprawi sylwetkę.
III. Wiadomości (wiedzy), uczeń zna:
- zasady zachowania się na krytej pływalni,
- zasady bezpiecznego korzystania z różnych akwenów wodnych,
- podstawowe zasady higieny,
- znaczenie potrzeby aktywności ruchowej w wolnym czasie,
- zasady bezpiecznego współdziałania ze współćwiczącym w środowisku wodnym.
IV. Wychowania (postaw), uczeń:
- przeżywa radość i satysfakcję z aktywnego uczestnictwa w ćwiczeniach w środowisku wodnym,
- ocenia sposób realizacji zadania ruchowego przez współćwiczącego,
- przestrzega podstawowe zasady zachowania się na zajęciach i w środowisku wodnym.
Metody:
- realizacji zadań ruchowych: bezpośredniej celowości ruchu, zadaniowa, ścisła, zabawowa, klasyczna;
- przekazywania wiedzy: pokaz, praktyczne wykonywanie zadań ruchowych;
- wychowawcze: wysuwanie sugestii, instruowanie, działanie przykładem osobistym, nagradzanie.
Przybory i przyrządy (środki dydaktyczne): piłeczki, deski do pływania, pływające obręcze.
Tok lekcji | Nazwa i opis zadania | Uwagi organizacyjno-metodyczne |
Zadania organizacyjno-porządkowe. |
Zbiórka w szeregu. Powitanie. Sprawdzenie obecności i gotowości uczniów do zajęć. |
|
Motywacja do aktywnego udziału w lekcji. |
Podanie tematu lekcji. Wywołanie pogodnego nastroju i atmosfery efektywności pracy. Zwrócenie uwagi na prawidłowe zachowania podczas zajęć na krytej pływalni, zasady higieny osobistej. |
Nauczyciel zwraca uwagę na prawidłowe zachowanie na krytej pływalni oraz podkreśla znaczenie higieny osobistej. |
Rozgrzewka, psychomotoryka, profilaktyka. |
1. Ćwiczenia na brzegu basenu: ćwiczenia kształtujące ramion, tułowia i nóg w różnych płaszczyznach. 2. Ćwiczenia ze współćwiczącym, na brzegu basenu, np.:
3. Ćwiczenia w wodzie:
|
Nauczyciel sprawdza poprawność wykonywanych zadań ruchowych, ewentualnie koryguje błędy. Nauczyciel zwraca uwagę na prawidłową postawę ciała podczas ćwiczeń, koryguje błędne wykonanie ćwiczeń. Nauczycie przypomina prawidłowe zachowania podczas ćwiczeń na basenie oraz ze współćwiczącym. |
Kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności i rozwijanie zdolności twórczych. |
1. „Wyścigi pływaków” – uczniowie stoją przy stanie basenu, k ladą na wodzie piłeczki. Na sygnał poruszają wodą tak, aby piłki przesuwały się po jej powierzchni. Wygrywa uczeń, którego piłeczka szybciej dopłynie do brzegu basenu. 2. „Kto dalej?” – wyścig strzałek”. Na sygnał uczniowie odbijają się od dna i wykonują poślizg na piersiach. Wygrywa uczeń, który dalej popłynie pod wodą. 3. „Podwodny tunel” – uczniowie przepływają pod wodą między obręczami wykonując dowolne ruchy nóg pod wodą. 4. Ćwiczenia z deską: poślizgi na piersiach i grzbiecie z deską przy biodrach oraz z deską trzymaną kolanami 5. Ćwiczenia z deską w parach. Na parę jedna deska. A – kładzie się na plecach, deska trzymana nogami; B – przytrzymuje współćwiczącego. Ruch: A stara się odpłynąć, natomiast B zatrzymać płynącego. 6. „Zderzające się fale”. Ćwiczący twarzą naprzeciwko siebie wykonują opad tułowia w przód, ramiona wyciągnięte w bok. Ruch: ruchy ramion w przód i w tył. 7. Ćwiczenia z deskami. Deska trzymana nogami, w leżeniu na plecach symetryczna praca ramion. 8. Dowolne pływanie – „żabka”. 5. Skoki na głęboką wodę na „nogi”, wynurzanie się przy pomocy ruchów ramion. |
(1) Nauczyciel wyjaśnia zasady zabaw. (2)Zabawę powtarzamy dowolną ilość razy zmieniając sposób pracy nóg pod wodą np.praca nóg naprzemianstronna, jak do „delfina”. (3) Nauczyciel kontroluje sposób wykonania zadania ruchowego(5) Nauczyciel koryguje postawę ucznia podczas ćwiczeń, zwraca uwagę na prawidłowo wykonane zadania ruchowe. (7) Pływanie dystansów. (9) Nauczyciel zwraca uwagę na konieczność sprawdzenia dna akwenu przed skokami i pływaniem. |
Uspokojenie organizmu |
1. Ćwiczenia uspokajające i wypornościowe „Meduza”. Z pozycji stojącej w wodzie do wysokości pasa, głęboki wdech i skłon tułowia w przód z ramionami swobodnie opuszczonymi w dół i oderwanie stóp od dna. Wydech do wody, po chwili woda wyprze ciało do góry i „zawiśnie” ono w wodzie jak „meduza”. |
Nauczyciel wyjaśnia sposób wykonania zadania, wskazuje ucznia najlepiej wykonującego zadanie ruchowe. |
Czynności organizacyjne i wychowawcze. Nastawienie uczniów do wykonania samodzielnych zadań ruchowych w czasie pozalekcyjnym. |
1. Zbiórka, sprawdzenie ilości uczniów. 2. Podsumowanie wychowawcze zajęć. Wyróżnienie osób najlepiej ćwiczących. 3. Odprowadzenie do szatni. |
Zwrócenie uwagi na prawidłowe zachowania podczas ćwiceń, wyróżnienie najlepiej ćwiczących. |
Bibliografia
- Bartkowiak E.: 20 lekcji pływania. Sport i Turystyka, Warszawa 1974
- Bartkowiak E.: Szybkość uczenia się pływania u dzieci w wieku 7 – 9 lat. Zeszyty Naukowo-Metodyczne nr 6, Warszawa 1984
- Bartkowiak E.: Nauczanie pływania – podstawy bezpieczeństwa w wodzie.Sport i turystyka, Warszawa 1986
- Baturo L.: Forma zabawowa w nauczaniu. AWF Gdańsk 1983
- Bondarowicz M.: Teoria pływania cz. I i II. Sport i Turystyka, Warszawa 1982
- Karpiński Cz.:Zarys dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa 1982
- Martynia J., Rostkowska E.: Zabawy i gry ruchowe w wodzie. AWF Poznań 1979
- Orzechowski K., Waade B., Szczepańska D., Klajman P., Przybylski S., Orzechowska A.: Wskazówki Metodyczno-Organizacyjne w nauczaniu pływania. Wydawnictwo AWF Gdańsk 1996
- Troszczyński M., Przepióra M.: Program nauczania pływania dzieci dla klas II i III szkoły podstawowej. Lider nr 5/93