Poziom sprawności fizycznej uczniów Szkoły Podstawowej z oddziałami integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach w świetle wyników badań średnich regionalnych i krajowych w teście eurofit

Opracowanie: Beata Schwartz-Oleszczuk
nauczyciel WF
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach

Badania nad rozwojem fizycznym dzieci i młodzieży mają w Polsce wieloletnią tradycję i sięgają lat 80 ubiegłego wieku. Natomiast badania dotyczące sprawności fizycznej nie są tak dawne. Pierwsze z nich zostały podjęte w Polsce w roku 1932 z inicjatywy Rady Naukowej Wychowania Fizycznego. Zmierzały one do opracowania miernika służącego ocenie sprawności fizycznej uczniów i uczennic, a pośrednio także zobiektywizowaniu oceny pracy wychowawców kultury fizycznej pracujących w różnych typach i rodzajach szkół. Sprawność fizyczna człowieka jest ważna także dzisiaj, chociaż współczesność zdeterminowana przez cywilizację techniczną zdaje się preferować odmienne systemy wartości niż kształtowałyby to naturalne warunki życia w przeszłości. Obserwuje się duże różnice między osobnicze w rozwoju sprawności fizycznej, które należy rozpatrywać w ścisłym związku z właściwościami biologicznymi i psychicznymi człowieka – ulegającemu wpływom różnorodnych czynników tj.: wiek rozwojowy, płeć, budowa ciała, wpływ środowiska i inne.

Badania i ocena sprawności fizycznej, ze względu na złożoność czynników jest bardzo trudna. Mimo tej złożoności sprawność tę musimy określać i badać, a także – co najważniejsze – w całym życiu rozwijać, podnosić i jak najdłużej utrzymywać. Od jej poziomu w dużym stopniu zależy wartość biologiczna społeczeństwa, wydajność pracy, potencjał obrony narodu oraz dobre samopoczucie człowieka i wiara we własne siły itp.(Trześniowski/1986)

Rozwój fizyczny i kontrola sprawności fizycznej staje się niezwykle ważna z punktu widzenia teorii i praktyki szkolnego wychowania fizycznego.

Od wielu lat w warszawskiej AWF prowadzone są przekrojowe badania sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej. Tradycja takich badań liczy sobie 60 lat. Pierwsze masowe pomiary zorganizował w 1932 roku Jan Mydlarski. Następnie Trześniowski ustalił nową, dostosowaną do wymogów teraźniejszości aktualną punktację. Podobnie jak Mydlarski, Trześniowski uzależnił swój miernik wyników sprawności fizycznej od wieku, wzrostu i ciężaru ciała uczniów i uczennic.

Dobre opracowanie polskich mierników i korzystanie z nich przyczynia się do rozwoju sprawności fizycznej młodzieży, polepszenia wyników sportowych, czyli do podnoszenia norm. Stąd wniosek, że po jakimś czasie mierniki te są nieaktualne i pojawia się konieczność ustalenia nowych, na miarę współczesnych potrzeb i możliwości.

Tabele punktacji Denisiuka wprowadzają po raz pierwszy do polskich badań nad oceną sprawności fizycznej dwa ważne pojęcia – rzetelność i trafność prób sprawności fizycznej.

Kolejne ulepszone testy, mierniki i tabele punktacji wyników wprowadzili Pilicz, Chromiński i Zuchora.

Jednak najbardziej oczekiwanym był taki test, który mógłby sprawność naszej młodzieży porównać ze sprawnością młodzieży na całym świecie. Powstał więc Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej, który w Polsce dostosował do wykorzystywania Pilicz (1971r.).

Obecny test międzynarodowy, a także niektóre testy krajowe nie są już ani jedynymi, ani najskuteczniejszymi rozwiązaniami.

Pojawił się Europejski Test Sprawności Fizycznej (EUROFIT) i zawiera on najnowszą propozycję unifikacji metod pomiaru oraz jest objawem „nowej fali” w antropomotoryce. Uwzględnia w ocenie niektóre właściwości koordynacyjne dzieci i młodzieży – równowagę i zwinność.

Jedną z głównych przyczyn, która skłoniła mnie do zainteresowania się tą tematyką jest świadomość, iż na rozwój sprawności fizycznej nie ma wpływu ani wspaniały rozwój motoryzacji ani wysoki standard życia, jaki obserwujemy w takich krajach jak Szwecja lub Stany Zjednoczone, gdzie wbrew pozorom obywatele wymagają usprawniania.

Poprzez zastosowanie w swoich badaniach testu EUROFIT chciałabym ocenić, w jakim stopniu nasza współczesna młodzież jest przygotowana do rozwijania trudnych zadań ruchowych.

Materiał badawczy opracowany w niniejszej pracy może być wykorzystany w aspekcie teoretycznym jako punkt odniesienia do dalszych analiz, jak również może być pomocą dla innych nauczycieli kultury fizycznej.

W oparciu o wyniki przeprowadzonych badań zamierzam:

  • Określić aktualny stan rozwoju fizycznego badanych uczniów ze Szkoły
  • Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach
  • sprawność fizyczną badanych uczniów
  • porównać uzyskane wyniki z przeprowadzonego testu z wynikami regionalnymi i ogólnopolskimi.

Badania rozwoju i sprawności fizycznej dziewcząt i chłopców ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach, zostały przeprowadzone w roku szkolnym 2005/2006. Badaniami objęto uczniów z klas IV, V i VI. Przebadano łącznie 154 osoby.

Analiza rozwoju fizycznego uczniów ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach oparta została na ocenie tempa zaawansowania takich cech jak wysokość i masa ciała, a uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami uzyskanymi przez ich rówieśników z Białej Podlaskiej i normami polskimi.

U dziewcząt z klas IV i V średnia arytmetyczna wysokość ciała jest wyższa od ich rówieśniczek z regionu bialsko-podlaskiego. Natomiast dziewczęta z klas VI z Białej Podlaskiej górują nad rówieśnicami z Siedlec o 2,57cm.

W zestawieniu z normami polskimi dziewczęta z Siedlce wykazują się przeważnie niższym poziomem wysokości ciała.

Analizując wysokość ciała przebadanych chłopców z klas IV, V i VI Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach stwierdzam. że średnia arytmetyczna  tej cechy u chłopców we wszystkich grupach wiekowych jest wyższa od rówieśników z Białej Podlaskiej.

W zestawieniu z normami polskimi oceniana przez nas wysokość ciała chłopców charakteryzuje się tym, że rówieśnicy z miast są od nich wyżsi w klasach V i VI i niżsi w klasach IV. Natomiast chłopcy z miasteczek i wsi są niżsi od chłopców z Siedlec we wszystkich kategoriach wiekowych.

Porównując wyniki własne do średnich wyników regionalnych stwierdzam, że masa ciała badanych dziewcząt w klasach IV i V jest większa. Dziewczęta z klas VI są o3,57 kilograma lżejsze od rówieśniczek z Białej Podlaskiej.

W zestawieniu z normami polskimi wyniki masy ciała naszych dziewcząt charakteryzują się niższą średnią w klasach V i VI oraz wyższą w klasach IV.

Porównując wyniki własne do średnich wyników regionalnych i norm polskich możemy stwierdzić, że masa ciała badanych chłopców we wszystkich klasach jest znacznie wyższa.

Sprawność fizyczną badanych uczniów oceniłam przy użyciu następujących testów:

  1. poziom szybkości (bieg na 50 metrów),
  2. poziom siły eksplozywnej (skok w dal z miejsca),
  3. poziom siły statycznej (zwis na drążku),
  4. poziom siły tułowia (siad z leżeniem)
  5. poziom zwinności (bieg 4 x 10 metrów),
  6. poziom gibkości (skłon tułowia w przód),
  7. poziom siły dłoni (ściskanie dynamometru),
  8. poziom szybkości ruchów - tapping (stukanie w krążki).

Wszystkie próby sprawności fizycznej zestawiłam z rezultatami badań średnich regionalnych oraz z przeciętnymi normami ogólnopolskimi.

Dla celów porównawczych zebrany materiał poddałam analizie statystycznej, obliczając średnie arytmetyczne i odchylenia standardowe poziomu rozwoju fizycznego poszczególnych grup wiekowych dla całości potencjału badanych

Średnia arytmetyczna jest wartością przeciętną zbioru. Obliczenie jej polega na zsumowaniu wartości danej cechy wszystkich osobników grupy i podzieleniu otrzymanej sumy przez liczbę osób w grupie.

Odchylenie standardowe jest miarą zróżnicowania poziomu wyników danej cechy u wszystkich osobników danej grupy w stosunku do średniej arytmetycznej tej cechy w grupie.

Tabela 1.a. Poziom szybkości (bieg na 50 m) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 159,35 21,51 254 161,77 21,39 9722 156,00 22,07
V 22 167,94 12,68 272 168,67 19,71 10184 164,00 23,10
VI 12 171,41 35,82 266 176,75 19,84 9958 173,00 24,68

Tabela 1.b. Poziom szybkości (bieg na 50 m) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 10,35 21,51
V 27 9,19 12,68
VI 18 8,93 35,82

Tabela 2.a. Poziom siły eksplozywnej (skok w dal z miejsca) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 147,26 25,34
V 27 156,20 24,79
VI 18 171,41 21,80

Tabela 2.b. Poziom siły eksplozywnej (skok w dal z miejsca) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 159,35 21,51 254 161,77 21,39 9722 156,00 22,07
V 22 167,94 12,68 272 168,67 19,71 10184 164,00 23,10
VI 12 171,41 35,82 266 176,75 19,84 9958 173,00 24,68

Tabela 3.a. Poziom siły statycznej (zwis na drążku) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne
n SD n SD
IV 26 7,26 11,27 254 161,77 21,39
V 27 10,68 8,19 272 168,67 19,71
VI 18 12,51 20,42 266 176,75 19,84

Tabela 3.b. Poziom siły statycznej (zwis na drążku) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne
n SD n SD
IV 28 28,17 21,36 254 30,54 42,15
V 22 18,36 12,73 272 26,35 36,26
VI 12 9,50 15,64 266 73,77 101,72

Tabela 4.a. Poziom siły tułowia (siady z leżenia) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 16,50 7,95
V 27 21,10 4,25
VI 18 20,08 4,07

Tabela 4.b. Poziom siły tułowia (siady z leżenia) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 20,76 4,56 254 20,28 4,54 9722 23,00 5,07
V 22 25,38 4,82 272 22,68 4,73 10184 23,00 4,99
VI 12 25,12 6,71 266 22,36 4,69 9958 24,00 4,84

Tabela 5.a. Poziom zwinności (bieg 4 x 10m) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 13,24 2,01
V 27 12,75 0,68
VI 18 12,11 1,49

Tabela 5.b. Poziom zwinności (bieg 4 x 10m) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 11,85 0,56 254 12,81 1,59 9722 12,70 1,31
V 22 11,59 0,75 272 12,29 1,18 10184 12,40 1,29
VI 12 11,36 1,12 266 12,08 0,97 9958 12,10 1,27

Tabela 6.a. Poziom gibkości (skłon tułowia w przód) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 59,30 5,72
V 27 59,14 5,77
VI 18 59,57 8,74

Tabela 6.b. Poziom gibkości (skłon tułowia w przód) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 52,57 4,23 254 52,96 5,96 9722 51,00 5,84
V 22 52,69 5,59 272 53,64 5,60 10184 52,00 6,06
VI 12 50,12 6,23 266 53,98 5,39 9958 51,00 6,45

Tabela 7.a. Poziom siły dłoni (ściskanie dynamometru) badanych dziewcząt na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 26 18,25 6,63
V 27 20,58 5,76
VI 18 22,69 7,25

Tabela 7.b. Poziom siły dłoni (ściskanie dynamometru) badanych chłopców na tle średnich regionalnych i średnich krajowych.

Klasy S.P. nr 6 w Siedlcach Średnie regionalne Średnie krajowe
n SD n SD n SD
IV 28 19,32 4,39
V 22 22,21 6,28
VI 12 28,05 8,62

Po przeanalizowaniu wyników badań i ich porównaniu stwierdzam, że rozwój fizyczny dzieci ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 w Siedlcach, na tle ich rówieśników z innych regionów kraju i norm ogólnopolskich jest do nich zbliżony. Zauważam, że wraz z wiekiem uwidacznia się przewaga masy ciała naszych dzieci. Przebadane cechy motoryki zdecydowanie mieszczą się w normach ogólnopolskich. Sprawność fizyczna dzieci z naszej szkoły nie ustępuje więc rówieśnikom z innych regionów kraju, a nawet przewyższa wynikami w takich cechach motoryki jak szybkość, zwinność i gibkość.

Skoczność wzrasta wraz z wiekiem. U badanych chłopców największy przyrost skoczności występuje między 10 a 11 rokiem życia, a u dziewcząt między 12 a 13.

Nierównomierny przebieg ma średnia arytmetyczna siły statycznej, gibkości oraz siły tułowia. Takie wyniki mogą być spowodowane kładzeniem mniejszego nacisku na rozwój tych cech na zajęciach wychowania fizycznego. Pocieszający jest fakt, że wraz z wiekiem poziom tych cech zdecydowanie podnosi się.